De N-VA maant minister van Landbouw Jo Brouns (CD&V) aan tot actie.
Sinds 2018 kunnen alle Vlaamse tuin- en landbouwbedrijven er een beroep op doen: een door Vlaanderen gesubsidieerde wateraudit. Via zo'n onderzoek worden de waterstromen van het bedrijf in kaart gebracht, en krijgt het advies over welke besparingsmaatregelen nog mogelijk zijn. Bekijkt de audit welke rol regenwater kan spelen, of in welke mate grondwaterwinning kan worden afgebouwd. Door de droogte staat het grondwater al langer onder druk.
Maar voorlopig is er nauwelijks interesse voor het aanbod van de Vlaamse overheid. Dat blijkt uit cijfers die Vlaams Parlementslid Arnout Coel (N-VA) opvroeg bij minister van Landbouw Jo Brouns (CD&V). In de laatste twee jaar ging het om slechts 23 aanvragen, waarvan het gros in West-Vlaanderen. De voorlopige kostprijs staat op 20.000 euro.
Arnout Coel noemt de cijfers een ontgoocheling. ‘Het aantal aanvragen is verwaarloosbaar tegenover het totaal van 23.000 landbouwbedrijven. Wie zijn bedrijf goed bestiert, is uiteraard bezig met waterbeleid. De echt performante bedrijven zullen geen wateraudit nodig hebben. Maar ik kan me moeilijk voorstellen dat elk bedrijf perfect bezig is.'
Coel wijst de landbouwers zelf niet met de vinger. ‘Landbouw is tegelijk een relatief grote waterverbruiker en het eerste slachtoffer van droogte. We hebben allemaal gezien hoe de bedrijven door captatieverboden onder meer geen vruchten mochten besproeien. Als we de waterstromen van de landbouwbedrijven beter kunnen reguleren, is dat niet alleen goed voor ons leefmilieu maar ook voor de portemonnee van de landbouwer.'
Blue Deal
Voorlopig is het nog gissen naar de redenen van het geflopte aanbod. De N-VA'er gaat ervan uit dat er iets schort aan de naamsbekendheid. Daarom kijkt Coel naar minister van Landbouw Jo Brouns (CD&V). ‘Hij moet het initiatief sterker in de verf te zetten bij onze boeren.'
Volgens de Boerenbond zijn er verschillende hypotheses voor het geringe succes. ‘De wateraudit zorgt voor een extra administratieve inspanning voor de landbouwer, en er zijn er al heel wat', zegt woordvoerder Vanessa Saenen. Daarnaast zijn er nog andere organisaties die audits aanbieden. ‘Maar ook de stikstof- en de energiecrisis zouden de aandacht kunnen afleiden van de waterproblematiek', aldus Saenen.
Ook hydroloog Patrick Willems (KU Leuven) staat voor een raadsel, maar hij suggereert een mogelijke andere oorzaak. De audit kijkt ook na of het landbouwbedrijf alle wettelijke verplichtingen in verband met water naleeft, bijvoorbeeld rond grondwaterwinning en afvalwater. ‘Misschien schrikt dat deel van de doorlichting te veel af?'
In ieder geval zal het aantal mogelijkheden om een bedrijf te laten doorlichten alleen maar vergroten. ‘Via de Blue Deal van minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) biedt de Vlaamse overheid vanaf het einde van dit jaar een gratis waterscan aan voor alle bedrijven die jaarlijks meer dan 500 kubieke meter water gebruiken', zegt professor Willems.
‘Trouwens, in de Blue Deal is het plan opgenomen om op termijn bedrijven die nog geen wateraudit hebben laten uitvoeren geen toegang meer te geven tot watergebonden subsidies van de Vlaamse overheid', zegt Willems. ‘Dat zal hopelijk wat meer interesse geven.'
Ondertussen ondervroeg ik in de Commissie Landbouw de minister over de mogelijke oorzaken van het laag aantal aanvragen en wat we daar aan kunnen doen. Zijn antwoord daarop kan u hier lezen.
